Bakteryjne zapalenie pochwy – jakie są jego objawy, jak wygląda leczenie i jakie leki są stosowane w trakcie terapii?

Bakteryjne zapalenie pochwy to nieprzyjemna infekcja intymna, jednak często przebiega bezobjawowo.

Nie oznacza to jednak, że ignorowanie lub bagatelizowanie jej jest dobrą decyzją.

Podobnie jak wiele innych infekcji tego typu – pojawia się wtedy, gdy organizm jest osłabiony, a środowisko pochwy gorzej chroni przed infekcjami.

Dlatego równie ważna co samo leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy, jest odpowiednio dobrana antybiotykoterapia, czy „domowe sposoby” łagodzące objawy, jak choćby dbanie o dobrą higienę intymną.

Z tego tekstu dowiesz się jakie leki stosuje się przy bakteryjnym leczeniu pochwy, jak wygląda leczenie i wreszcie – co powoduje tę chorobę (i jak możesz jej uniknąć).

Czym jest bakteryjne zapalenie pochwy: co je powoduje?

Bakteryjne zapalenie pochwy (bacterial vaginosis) to jedna z najczęściej występujących infekcji intymnych (klasyfikacja ICD-10: N76)

Tę chorobę powodują między innymi bakterie beztlenowe z rodzajów Gardnerella vaginalis, Prevotella spp., Mycoplasma hominis, Mobiluncus spp.

Na bakteryjne zapalenie pochwy często chorują kobiety aktywne seksualnie – wynika to z przenoszenia bakterii z odbytu do pochwy oraz mikrouszkodzeń w błonie śluzowej pochwy, które mogą pojawiać się podczas seksu.

Bakteryjne zapalenie pochwy może być nazwane choroba oportunistyczną – bakterie chorobotwórcze rozwijają się gdy naturalna flora bakteryjna i poziom pH pochwy zostają zaburzone.

Flora bakteryjna oraz śluz w pochwie tworzą naturalną barierę ochronną organizmu kobiety, a odpowiedni, kwaśny poziom pH (za który odpowiadają w dużej mierze pałeczki kwasu mlekowego) znacznie utrudnia rozwój bakterii powodujących bakteryjne zapalenie pochwy.

Innymi słowy: organizm umie bronić się sam, jednak może mieć z tym niekiedy problemy (na przykład w okresach obniżenia odporności), czego efektem jest pojawienie się bakteryjnego zapalenia pochwy oraz upławy z pochwy o charakterystycznym, rybim zapachu.

Samo bakteryjne zapalenie pochwy jest chorobą łatwą do wyleczenia, jednak jej objawy mogą znacznie obniżyć jakość życia.

Warto pamiętać, że samo zapalenie pochwy może przebiegać bezobjawowo, podobnie jak na przykład chlamydioza lub zakażenia chorobami wenerycznymi.

Kiedy ryzyko bakteryjnego zapalenia pochwy wzrasta i co może powodować tę chorobę?

Wśród najczęściej wymienianych rzeczy, które zwiększają ryzyko pojawienia się bakteryjnego zapalenia pochwy warto wymienić:

• dużą aktywność seksualną (w tym częste zmiany partnerów seksualnych) – jak wspomniałem, problemem jest możliwość przypadkowego przeniesienia bakterii z odbytu do pochwy;
• zaburzenia gospodarki hormonalnej – mogą powodować suchość pochwy, czyli niedobór śluzu, który ma funkcje ochronne; co ważne – bakteryjne zakażenie pochwy często występuje u kobiet w okresie menopauzy (wynika to z zaburzonej w tym czasie gospodarki hormonalnej i niskiego poziomu estrogenów, odpowiedzialnych między innymi za utrzymanie odpowiedniego nawilżenia pochwy);
• ciążę – zmiany w gospodarce hormonalnej w czasie ciąży powodują zwiększenie szans na pojawienie się infekcji bakteryjnej pochwy;
• osłabienie organizmu – czy to w okresie dużego i/lub przewlekłego stresu, nadmiaru pracy czy też po przebytej antybiotykoterapii; osłabiony organizm nie może bronić się przed infekcją intymną tak, jak powinien;
• zła higiena intymna – zbyt intensywna (na przykład intensywne podmywanie kilka razy dziennie lub częste irygacje), która może powodować uszkodzenie śluzówki pochwy, lub niewłaściwa, w szczególności w czasie miesiączki (podczas krwawienia pH pochwy obojętnieje i przestaje mieć swoje ochronne właściwości, a zbyt długo zalegająca w okolicy pochwy i warg sromowych krew może stać się doskonałym środowiskiem do rozwoju bakterii powodujących zapalenie pochwy);
• palenie papierosów – badania pokazują, że kobiety palące częściej chorują na bakteryjne zapalenie pochwy;
• inne infekcje bakteryjne organizmu.

Jak rozpoznać bakteryjne zapalenie pochwy – objawy, których nie możesz przeoczyć

Podobnie jak inne infekcje intymne, bakteryjne zapalenie pochwy ma pewną grupę objawów, które mogą przypominać inne choroby – na przykład grzybicę pochwy.

Jest jednak kilka typowych objawów, które wskazują na to, że powoduje je infekcja bakteryjna pochwy.

Najważniejszym objawem, który pozwala odróżnić tę infekcję od innych, jest rodzaj wydzieliny z pochwy – przy bakteryjnym zapaleniu ma on białoszary lub żółtawy odcień i charakterystyczny rybi zapach.

Niekiedy tej wydzielinie towarzyszy świąd lub podrażnienie i bolesność okolic warg sromowych i pochwy.

Warto pamiętać, że objawy związane z infekcją bakteryjną pochwy mogą nasilać się przed okresem – dzieje się tak w wyniku zmian w organizmie powodowanych przez hormony.

Rzadko pojawiają się objawy takie jak problemy z bolesnym oddawaniem moczu (dysurią).

Jednak jeśli infekcja zajmie również cewkę moczową, może pojawić się nieprzyjemne swędzenie w okolicach pochwy połączone z parciem na pęcherz.

Powikłania po nieleczonym bakteryjnym zapaleniu pochwy mogą być poważne.

Może dojść do zakażenia wyższych odcinków układu moczowo-płciowego (szyjki macicy, pęcherza), a w przypadku kobiet w ciąży – do przedwczesnego porodu czy posocznicy bakteryjnej.

Czym różni się bakteryjne zapalenie pochwy od innych infekcji intymnych (grzybicy, itp.)?

Podobnie jak w przypadku grzybicy pochwy, na bakteryjne zapalenie pochwy wskazuje pojawienie się nietypowej wydzieliny z pochwy.

Jeśli się jej przyjrzysz, możesz wstępnie ocenić rodzaj infekcji, którą przechodzisz:

• biała, grudkowata wydzielina może świadczyć o infekcji grzybicznej;
• ropowata może wskazywać na pojawienie się chlamydiozy pochwy;
• żółtozielona, intensywna wydzielina o bardzo nieprzyjemnym zapachu może wskazywać na zakażenie rzęsistkowe;
• wreszcie białoszara lub żółtawa wydzielina (o rybim zapachu) może wskazywać na infekcję bakteryjną.

Skoro wiesz, jak możesz dokonać wstępnej autodiagnozy i na podstawie wydzieliny z pochwy ocenić to, z jaką infekcją intymną się zmagasz, to ważny jest następny krok – diagnoza lekarska, a w jej efekcie: leczenie infekcji intymnej.

Diagnozowanie bakteryjnego zapalenia pochwy: czy zawsze konieczny jest lekarz i laboratoryjne badanie wymazu?

Istnieje kilka rodzajów laboratoryjnych testów na stwierdzenie bakteryjnego zapalenia pochwy, jednak podstawą jest zawsze kontakt z lekarzem.

Pamiętaj też, że na rynku dostępne są testy na bakteryjne zapalenie pochwy, które pozwalają stwierdzić, na jaką infekcję chorujesz.

Oczywiście – wydzielina z pochwy jest jasnym sygnałem, jednak pewność będziesz miała dopiero po przeprowadzeniu testu lub otrzymaniu wyników z laboratorium.

W przypadku badań fizykalnych (podczas osobistej wizyty w gabinecie lekarskim), specjalista przeprowadza (poza wywiadem) również badanie, które pozwala stwierdzić, czy te konkretne dolegliwości świadczą o problemach z budową organów wewnętrznym, czy są infekcją.

Podczas wizyty lekarz pobierze również wymaz z pochwy.

Trafi on do laboratorium i tam zostanie przeprowadzona diagnostyka – po badaniu próbki i ocenie zawartości bakterii (na przykład przy pomocy skali Nugeta, Amsela lub Kuczyńskiej) lekarz będzie mógł postawić jednoznaczną diagnozę i rozpocząć leczenie. 

Bardzo ważne: przed wizytą u lekarza nie używaj probiotyków zawierających kwas mlekowy, ponieważ zakwaszają one pH pochwy i mogą zafałszować wynik.

Leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy – jakie leki i dlaczego warto korzystać z globulek wyrównujących pH?

W leczeniu bakteryjnego zapalenia pochwy – podobnie jak innych infekcji bakteryjnych – stosuje się antybiotykoterapię.

W zależności od tego, jakie rodzaje bakterii powodują problemy ze zdrowiem – lekarz może przepisać inny rodzaj antybiotyku.

Antybiotykoterapia może polegać na przyjmowaniu tabletek (na przykład Metronidazolu) lub stosowaniu kremu dopochwowego o działaniu przeciwbakteryjnym (na przykład Dalacin).

Podobnie jak w przypadku innych infekcji intymnych (na przykład wspomnianej wiele razy grzybicy pochwy), jednym ze sposobów złagodzenia objawów jest stosowanie probiotyków z kwasem mlekowym (na przykład w formie globulek).

Pomagają one w przywróceniu kwaśnego (czyli optymalnego) pH pochwy, a przez to łagodzą nieprzyjemne objawy infekcji.

Jednak pamiętaj: wyleczenie bakteryjnego zapalenia pochwy wiąże się z przejściem antybiotykoterapii.

Nawet jeśli po przyjęciu kilku dawek antybiotyku pojawi się poprawa i odczuwane objawy osłabną, to nie odstawiaj leków, ale przyjmij do końca przepisaną dawkę leków.

Odstawienie przyjmowanych leków przed końcem terapii może prowadzić do nawrotu choroby.

Co ważne – w przypadku kobiet w okresie menopauzy lekarz może zalecić hormonalną terapię zastępczą, która pomaga uregulować gospodarkę hormonalną organizmu, a w efekcie zmniejszyć szanse na pojawienie się infekcji intymnej.

Domowe sposoby, czyli jak złagodzić objawy bakteryjnego zapalenia pochwy

Istnieje wiele sposobów domowego łagodzenia objawów bakteryjnego zapalenia pochwy, jednak nie możesz ich traktować jako metody leczenia.

Mogą wspomagać leczenie, ale nigdy go nie zastąpią, a na pewno – mogą zmniejszyć dolegliwości.

Najważniejszą rzeczą jest większa dbałość o higienę intymną, zwłaszcza podczas okresu.

Zmiana nawyków jeśli chodzi o zdrowie również ma duże znaczenie – chociaż zabrzmi to jak banał, to unikanie źródeł stresu też może mieć dobry wpływ na łagodzenie objawów związanych z bakteryjnym zapaleniem pochwy.

Kąpiele czy nasiadówki z nagietkiem, rumiankiem czy babką lancetowatą zazwyczaj znacznie łagodzą dolegliwości.

Dlaczego higiena jest tak ważna – co robić, żeby nie zachorować na bakteryjne zapalenie pochwy

Jest kilka sposobów, które pomogą Ci uniknąć (ponownego lub pierwszego) zachorowania na bakteryjne zapalenie pochwy.

Dotyczą one przede wszystkim stylu życia, chociaż mogą też przełożyć się na poprawę ogólnego stanu zdrowia:

• zadbaj o swoje zdrowie i układ odpornościowy – zdrowe organizmy rzadziej atakują infekcje intymne. Lepsza dieta, więcej ruchu, mniej stresu – to na pewno nie zaszkodzi, a może pomóc;
• jeśli palisz – pomyśl o rzuceniu palenia. Jak wspomniałem – badania dowodzą, że kobiety palące papierosy częściej chorują na bakteryjne zapalenie pochwy;
• dbaj o odpowiednią higienę intymną, zwłaszcza w czasie okresu – zaniedbania lub „przedobrzenie” w tym obszarze może stwarzać okazję do ponownego pojawienia się infekcji intymnych. Często zmieniaj podpaski, tampony lub czyść kubeczek menstruacyjny – zmniejsza to szanse na rozmnożenie się bakterii w okolicach intymnych;
• unikaj zapachowych kosmetyków do higieny intymnej – mogą podrażniać okolice warg sromowych i pochwy, a przez to – zwiększać szanse na pojawienie się infekcji;
• jeśli często zmieniasz partnerów seksualnych – zawsze pamiętaj o prezerwatywie, a po seksie – poświęć chwilę na odpowiednią higienę intymną.

Dimedic: konsultacje lekarskie online z e-receptą